Η ιστορία της Παγκρητίου Ενώσεως έχει τις ρίζες της βαθειά μέσα στο χρόνο, από την εποχή που ο Ελευθέριος Βενιζέλος ήλθε στην Ελλάδα καλεσμένος από την μοίρα για να την αφυπνίσει από το βαθύ της λήθαργο. Και η σύσταση της «Κρητικής Αδελφότητας» της Αθήνας, τα χρόνια εκείνα, αποδεικνύει την από τότε ανάγκη της συσπείρωσης των Κρητικών της Πρωτεύουσας σε μία προσπάθεια διατήρησης της ενότητας και της αλληλεγγύης μεταξύ των.

Αλλά αυτή η προγιαγιά της Παγκρητίου, η «Αδελφότης Κρητών της Αθήνας» έσβησε μέσα στη δίνη των γεγονότων εκείνων που ακολούθησαν την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές του 1920 και στις μετέπειτα τραγικές εθνικές περιπέτειες με κορύφωμα την Μικρασιατική καταστροφή και τα επακόλουθά της.

Αργότερα, στα 1928-1932, τότε που ο Ελευθέριος Βενιζέλος έθετε ξανά τα θεμέλια της ανασυγκρότησης της πατρίδας, τότε πάλι με την προτροπή του Εθνάρχου συνεστήθη «η Ένωση Κρητών Αθηνών» σαν δευτεροβάθμιο σωματείο που στους κόλπους της, συμπεριλάμβανε τα υπάρχοντα τότε αντιπροσωπευτικά τοπικά πρωτοβάθμια σωματεία:

1. Την Κνωσό που κάλυπτε το νομό Ηρακλείου
2. Τα Λευκά Όρη που κάλυπταν το νομό Χανίων
3. Το Αρκάδι που κάλυπτε το νομό Ρεθύμνου και
4. Την Δρήσο και την Πραισό που κάλυπταν το νομό Λασιθίου.

Η «Ένωσις Κρητών Αθηνών» αποτελεί τη γιαγιά της τωρινής Παγκρητίου. Και αυτή η Ένωσις που το καταστατικό της δημοσιεύθηκε το Φεβρουάριο του 1932 έζησε μέχρι τη διδακτορία Μεταξά όπου και διελύθη.

Στη διάρκεια της Ναζιστικής Κατοχής, οι Κρητικοί της Αθήνας συνέστησαν μυστική αντιστασιακή οργάνωση, την περίφημο Ε.Κ.Ο., δηλαδή «Εθνική Κρητική Οργάνωση». Η Ε.Κ.Ο. προσέφερε σημαντικές υπηρεσίες τόσο στην αντίσταση όσο και στην περίθαλψη των εγκλωβισμένων στρατιωτών της ηρωικής 5ης Μεραρχίας Κρητών και που αποτελεί τη Μητέρα της σημερινής Παγκρητίου, γιατί μεταπλάστηκε σε νόμιμο σωματείο μετά την κατοχή και ονομάστηκε «Παγκρήτιος Ένωσις».

Βλέπουμε ότι η Παγκρήτιος της οποίας το καταστατικό εγκρίθηκε και δημοσιεύθηκε το Φεβρουάριο του 1946, αποτελεί συνέχεια τόσο της Αδελφότητος Κρητών του 1915-1920 όσον και της Ένωσης Κρητών του 1932 και της κατοχικής Ε.Κ.Ο.

Στα 62 χρόνια της ζωής της η «Παγκρήτιος Ένωσις» έχει να παρουσιάσει αξιόλογο έργο, άλλοτε λιγότερο, άλλοτε περισσότερο, με αποκορύφωμα την ίδρυση της «Κρητικής Εστίας», του φιλανθρωπικού-πνευματικού ιδρύματος που την καταξίωσε στη συνείδηση της κρητικής παροικίας και την ανέδειξε κορυφαία οργάνωση των συμπατριωτών μας. Στη διάρκεια αυτή των 62 δημιουργικών χρόνων, την υπηρέτησαν προσωπικότητες κύρους, τόσο σαν πρόεδροι όσο και σαν μέλη των διοικητικών της συμβουλίων. Παρακάτω αναφέρουμε τους προέδρους της Παγκρητίου Ενώσεως κατά σειρά.

1. Αναστάσιος Χομπίτης (1945-1947)+(1947-1949)+(1951-1954) +(1954-1956) – σύνολο 8 χρόνια
2. Γεώργιος Χατζάκης 1949-1951 – σύνολο 2 χρόνια
3. Γεώργιος Βογιατζάκης 1956-1979 – σύνολο 24 χρόνια
4. Ανδρέας Τσουδερός (1979-1981)+(1981-1984) – σύνολο 5 χρόνια
5. Γεώργιος Πρασιανάκης (1984-1987)+(2002-2004) – σύνολο 6 χρόνια
6. Φαλή Βογιατζάκη 1987-1990 – σύνολο 3 χρόνια
7. Μιχάλης Πριναράκης 1990-1993 – σύνολο 3 χρόνια
8. Ανδρέας Αναγνωστάκης 1993-1996 – σύνολο 3 χρόνια
9. Γεώργιος Σγουράκης 1996-1999 – σύνολο 3 χρόνια
10. Κώστας Ξυλούρης 1999-2002 – σύνολο 3 χρόνια
11. Κώστας Πλαίτης 2004-2007 – σύνολο 3 χρόνια
12. Ο σημερινός Πρόεδρος : Γεώργιος Μαριδάκης από το Νοέμβριο του 2007 σύνολο - 11 ΧΡΟΝΙΑ

Κλείνοντας την αναφορά μας στη διαδρομή της Παγκρητίου Ενώσεως, θεωρούμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι η Παγκρήτιος είναι το μόνο σωματείο των αποδήμων, που μπορούν να γίνουν μέλη όλοι οι Κρητικοί της Αττικής, ανεξάρτητα από τον τόπο καταγωγής τους από την Κρήτη, ή την περιοχή διαμονής τους στην Αττική. Θεωρητικά λοιπόν, μπορούν να γίνουν μέλη και οι 500.000 κατ’ εκτίμηση, Κρητικοί της Αττικής. Σήμερα τα καταγεγραμμένα μέλη της Παγκρητίου Ενώσεως ανέρχονται στις 82.000.

Πηγή: Παγκρήτιος Ένωσις